VEJETASYON EKOLOJİSİ NOTLARI

VEJETASYON EKOLOJİSİ

vejetasyon nedir? kökeni ve gelişmesi vejetasyon herhangi bir coğrafi bölgenin bir kesimi üzerinde, yaşama şartları birbirine benzeyen bitkilerin (özellikle odunlu bitkilerin) bir arada toplanma şeklidir.

vejetasyon ağaç, çalı, yosun, mantar ve likenlerden oluşan orman örtüsü ile bir orman olabildiği gibi, bataklıklarda büyüyen saz, kamış vb. bitki gruplarından veya sudaki alglerden yada çöllerde olduğu gibi seyrek dağılmış kaktüslerden yada çıplak kayalar üzerinde kabuk şeklinde büyüyen likenlerden ibaret olabilir. dolayısıyla bir bölgede bitkiler için yaşam şartları ne kadar çok ise vejetasyon tipleri de o kadar değişik olur. mesela türkiye’nin muhtalip coğrafik bölgelerinde yetişme şartları değişik olduğundan vejetasyon tipleri de farklıdır. örnek: step vejetasyonu, orman vejetasyonu, sulak vejetasyon, çorak vejetasyon ve kumul vejetasyonu gibi...

şu halde vejetasyon yaşam şartları birbirine benzeyen türlerden meydana gelen büyük bir bitki topluluğudur. büyük bir topluluk olduğu için homojen değildir. bu sebeple bitki toplulukları değişik yaşam şartlarına floristik, genetik ve coğrafik sebeplere göre daha küçük topluluklardan yani birliklerden, birliklerde ekolojik gruplardan meydana gelir. vejetasyon araştırmaları göstermiştir ki bitki birlikleri bir bölgeden diğerine büyük bir çeşitlilik göstermektedir. dolaysıyla bitki birliklerinin araştırılması bir vejetasyon çalışmasıdır. tabiiyatıyla flora bilinmeden vejetasyon çalışması yapılamaz. vejetasyon kavramı ekolojiye ve belirli bir yapıya bağlıdır. vejetasyon ekonomik gelişmenin imkanları hakkında bilgi verir. (en verimli vejetasyonlar gelişmemiş ülkelerde görülür.) vejetasyon bitkilerin rasgele gruplaşması değildir. birçok faktörün birbirine olan etkisinin bir sonucudur.

bitkilerin yaşadıkları çevreye ve bilhassa birbirlerine karşı olan etkileri önemlidir. bir yerde ağaçlar gelişip orman haline geldiği zaman, ışığı ve rüzgâr hızını azaltarak büyüme şartlarını büyük ölçüde değiştirir. böylece toprak yüzeyi dökülmüş ve bozulmakta olan yapraklarla örtülü olduğundan su topraktan daha yavaş buharlaşır ve yapraklı bir orman tacı altında hava daha nemli olur. dolaysıyla güneşi seven çalılar ve otlar zamanla ortadan kaybolur. yerlerine serin, nemli, gölgeli yerlerde yetişen bitki türleri gelir.

ağaçlar sadece alt tabakalarda gelişen bitki türlerinin seçimini yapmakla kalmaz, aynı zamanda birbirlerini de etkilerler. eğer ağaçlar çok sıkı iseler düz uzun olurlar ve yetersiz ışık nedeniyle alt dalları gelişmemiş durumdadır. böyle şartlar altında birçok ağaç türü yaşayamaz. fakat orman açık olduğu zaman dallar yaygın bir şekilde gelişir ve her fert daha iyi bir gelişme gösterir. buna dayandırılarak vejetasyon araştırmaları, vejetasyonun organik bir varlık olduğunu ve bir organizma gibi her parçasının diğerine bağlı olduğunu göstermiştir.